Λιποπρωτεΐνη-α: μια σχετικά άγνωστη αιτία καρδιαγγειακών επεισοδίων – Σχέση με αυτοάνοσα νοσήματα

Η αθηροσκλήρωση είναι μια κύρια αιτία καρδιαγγειακών παθήσεων (CVD). Οι αυτοάνοσες αντιδράσεις και οι φλεγμονές εμπλέκονται κυρίως στην παθογένειά τους.

Ήδη στην πρώιμη έναρξη της αθηροσκλήρωσης μπορούν να εντοπιστούν φλεγμονώδη κύτταρα (μονοκύτταρα, μακροφάγα, δενδριτικά κύτταρα, Τ- και Β-κύτταρα) και κυτοκίνες στην περιοχή της βλάβης και αυτά τα κύτταρα μπορεί να προκαλέσουν κυτταρομεσολαβούμενες ανοσολογικές αντιδράσεις (CMIR) που (i) ρυθμίζουν την ανάπτυξη αθηροσκλήρωσης και μπορεί (ii) να προκαθορίσει την εξέλιξή της.
Η λιποπρωτεΐνη-α ή Lp(α) είναι μια ετερογενής ομάδα λιποπρωτεϊνών που αποτελείται από ένα μόριο ApoΑ ενωμένο με ένα μόριο ApoΒ. Τα αυξημένα επίπεδα της Lp(α) αποτελούν έναν ανεξάρτητο παράγοντα κινδύνου για αθηροσκλήρωση και είναι ιδιαίτερα επιβλαβή
για το ενδοθήλιο. Η συγκέντρωση της Lp(α) στον ορό φαίνεται να σχετίζεται σε μεγάλο βαθμό με γενετικούς παράγοντες ενώ η διατροφή και τα φάρμακα (στατίνες) δεν έχουν σημαντικό αντίκτυπο στα επίπεδα της λιποπρωτεΐνης α Lp(a).
Η μέτρηση της Lp(a) στον ορό χρησιμοποιείται για την εκτίμηση του κινδύνου εμφάνισης καρδιαγγειακής νόσου, σε ασθενείς με μέτριο ή υψηλό κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακής νόσου με βάση τους συμβατικούς δείκτες εκτίμησης του κινδύνου. Τα αυξημένα επίπεδα της Lp(a) στο πλάσμα (>30 mg/dL) αποτελούν έναν παράγοντα κινδύνου εμφάνισης στεφανιαίας νόσου, εγκεφαλικού επεισοδίου, πρόωρης καρδιαγγειακής νόσου σε παρόμοια ποσοστά σε άντρες και γυναίκες.

Η Lp(a) εμπλέκεται σε ανοσολογικές διεργασίες και αρκετές μελέτες έδειξαν υψηλή συσχέτιση με ορισμένα Αυτοάνοσα Νοσήματα. Οι μηχανισμοί που εμπλέκονται κυρίως σε αυτή τη συσχέτιση είναι η επικράτηση του γονότυπου HLA, τα αυτοαντισώματα Lp(a), η σχέση των παραμέτρων του ινωδολυτικού συστήματος και η Lp(a), η σχέση των παραμέτρων του συστήματος οξείας φάσης και η Lp(a) και ο σχηματισμός συμπλόκου βήτα (2)-GPI-Lp(a).
Οι ανοσολογικές αντιδράσεις είναι πολύ σημαντικές στην παθοφυσιολογία της αθηροσκλήρωσης και οι ασθενείς με συγκεκριμένα αυτοάνοσα νοσήματα διατρέχουν υψηλό κίνδυνο για καρδιαγγειακή νόσο.
Οι κυριότερες Αυτοάνοσες Ρευματικές παθήσεις που σχετίζονται με αυξημένο κίνδυνο Αθηρωμάτωσης και αυξημένα επίπεδα Lp(a) είναι: Συστηματική σκλήρυνση (SSc),
Ρευματοειδής Αρθρίτιδα (ΡΑ), Συστηματικός Ερυθηματώδης Λύκος (ΣΕΛ),
Αντιφωσφολιπιδικό Σύνδρομο (APS).

Συμπερασματικά
Υπάρχει μια συσχέτιση μεταξύ συγκεκριμένων αυτοάνοσων διαταραχών και αυξημένων επιπέδων Lp(a) και της ανάπτυξης αθηροσκλήρωσης. Η αύξηση της Lp(a) στην Αυτοάνοση Νόσο μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο ως παράγοντας κινδύνου για την επιδείνωση της πρόγνωσης της αθηροσκλήρωσης και της ΣΝ.

Επομένως, θα μπορούσε να υποτεθεί ότι η μέτρηση της Lp(a) σε ασθενείς με αυτοάνοση νόσο είναι ένας αξιόλογος στόχος για τη διερεύνηση του κινδύνου ανάπτυξης αθηροσκλήρωσης και καρδιαγγειακής νόσου.

Ελένη Κομνηνού
Ειδική Ρευματολόγος, Clinical Assistant Professor of University of Nicosia, Επιστημονικά Υπεύθυνη Ρευματολογικού Τμήματος Metropolitan General, Διευθύντρια Κλινικής “Αυτοάνοσων Ρευματικών Νοσημάτων" Metropolitan General, Υπεύθυνη Τμήματος “Αυτοάνοσων Ρευματικών Νοσημάτων και Κύησης" ΜΗΤΕΡΑ