Οι σύγχρονες σχέσεις αλλάζουν ραγδαία. Η εικόνα του ζευγαριού που μοιράζεται τα πάντα, που είναι ερωτικοί σύντροφοι αλλά και κολλητοί, που πορεύονται σαν δύο άνθρωποι απόλυτα συντονισμένοι, είναι μια αφήγηση που συχνά προβάλλεται στις ταινίες και στα social media. Όμως μια νέα αμερικανική μελέτη έρχεται να αμφισβητήσει αυτή τη… ρομαντική βεβαιότητα — και να ανοίξει μια συζήτηση που αφορά όχι μόνο τις σχέσεις, αλλά ολόκληρη την κοινωνική μας ζωή.
Η έρευνα, η οποία ανέλυσε τις απαντήσεις περίπου 940 ενηλίκων που βρίσκονταν σε ερωτική σχέση, αποκαλύπτει κάτι απροσδόκητο: λίγοι άνθρωποι θεωρούν τον/την σύντροφό τους «φίλο» και ακόμη λιγότεροι τον/την χαρακτηρίζουν «καλύτερο φίλο». Τα ευρήματα αγγίζουν βαθιά τον τρόπο που δομούνται οι δεσμοί μας σήμερα.
Τι είπαν οι συμμετέχοντες
Η μελέτη είχε έναν απλό αλλά αποκαλυπτικό πυρήνα: ζητήθηκε από τους συμμετέχοντες να καταγράψουν τους φίλους τους. Κανείς δεν καθοδήγησε τις απαντήσεις και δεν υπήρχε καν υπόνοια ότι έπρεπε να συμπεριλάβουν τον σύντροφο στη λίστα.
Το αποτέλεσμα;
- Πάνω από το 60% δεν ανέφερε καν τον σύντροφό του.
- Μόνο το ένα τρίτο περίπου συμπεριέλαβε τον σύντροφο ως «φίλο».
- Μόλις το 14% θεωρεί τον σύντροφό του «καλύτερο φίλο».
Με άλλα λόγια: το μοντέλο «ο άνθρωπός μου είναι και ο κολλητός μου» αφορά μια μειοψηφία. Η πλειονότητα διαχωρίζει ξεκάθαρα τον ρόλο του συντρόφου από τον ρόλο του φίλου — και αυτό δεν σχετίζεται απαραίτητα με την ποιότητα της σχέσης.
Τι σημαίνει «δεν τον σκέφτομαι ως φίλο»;
Συχνά νομίζουμε ότι η φιλία είναι αναπόσπαστο κομμάτι μιας υγιούς σχέσης. Όμως η έρευνα δείχνει ότι πολλοί άνθρωποι βιώνουν τη φιλία και τον ρομαντισμό ως δύο πολύ διαφορετικές σφαίρες:
Ο σύντροφος ως «ιδιαίτερη κατηγορία»
Πολλοί συμμετέχοντες εξήγησαν ότι ο σύντροφός τους ανήκει σε μια ξεχωριστή, μοναδική κατηγορία — ούτε φίλος, ούτε κολλητός, αλλά κάτι πιο σύνθετο. Ένας άνθρωπος που συνδέεται με ρομαντικά στοιχεία, καθημερινές ευθύνες, οικειότητα, συμβίωση, μα και με πιέσεις που δεν υπάρχουν στις φιλικές σχέσεις.
Η φιλία ως ελεύθερος χώρος
Οι φίλοι συχνά εκπροσωπούν ένα κομμάτι της ζωής που δεν επιβαρύνεται από υποχρεώσεις ή συναισθηματικά «πρέπει». Στο φιλικό πλαίσιο, είμαστε πιο αυθόρμητοι, πιο ανάλαφροι, ακόμη περισσότερο ο εαυτός μας. Δεν είναι τυχαίο ότι πολλοί άνθρωποι αναφέρουν πως η φιλία λειτουργεί ως ασφαλής ζώνη πέρα από τις εντάσεις μιας σχέσης.
Οι «κοινωνικές ρίζες» εκτός σχέσης
Όσοι δεν θεωρούσαν τον σύντροφο καλύτερο φίλο είχαν συνήθως μια πιο πλούσια κοινωνική ζωή εκτός της σχέσης — περισσότερους φίλους, πιο σταθερούς δεσμούς, περισσότερα άτομα στα οποία στρέφονταν για υποστήριξη. Και αυτό, όπως δείχνουν τα δεδομένα, δεν είναι αρνητικό· αντίθετα, συνδέεται με μεγαλύτερη συνολική ευεξία.
Η ψυχολογική διάσταση: Μπορεί ένας άνθρωπος να καλύψει όλα τα κενά;
Η ιδέα ότι «ο σύντροφός μου πρέπει να είναι τα πάντα για μένα» είναι σχετικά νέα ιστορικά. Προέκυψε κυρίως από τον 20ό αιώνα και τον σύγχρονο ατομικισμό. Παλαιότερα, η κοινωνική ζωή στηριζόταν σε μεγάλα δίκτυα — οικογένεια, γείτονες, κοινότητα, συγγενείς, φίλους. Σήμερα, η πίεση πέφτει συχνά πάνω σε ένα μόνο πρόσωπο.
Η μελέτη δείχνει πως αυτή η προσδοκία ίσως είναι υπερβολική.
Όσοι θεωρούν τον σύντροφο “καλύτερο φίλο” αναφέρουν:
- περισσότερη συντροφικότητα και οικειότητα
- μεγαλύτερο μοίρασμα δραστηριοτήτων
- πιο άμεση συναισθηματική επικοινωνία
Αλλά…
Όσοι έχουν και καλούς φίλους αναφέρουν:
- υψηλότερα επίπεδα κοινωνικής υποστήριξης
- λιγότερη πίεση μέσα στη σχέση
- μεγαλύτερη ανθεκτικότητα σε στρες και αλλαγές
Η ύπαρξη ενός «κολλητού» έξω από τη σχέση δεν μειώνει τον ρομαντικό δεσμό· συχνά τον ενισχύει, γιατί μεταφέρει αλλού μέρος της συναισθηματικής πίεσης.
Γιατί τόσο λίγοι βλέπουν τον σύντροφο ως φίλο;
Οι ερευνητές εντόπισαν αρκετούς παράγοντες:
Πάρα πολλοί ρόλοι
Σήμερα έχουμε ρόλους για τα πάντα: σύντροφος, φίλος, συνεργάτης, “support system”, συνοδοιπόρος. Αυτή η κατηγοριοποίηση κάνει πολλούς να βλέπουν τον σύντροφο ως κάτι πολύ ξεχωριστό — δεν χρειάζεται να είναι «κολλητός».
Τρόπος ζωής
Οι φιλίες συχνά ανθίζουν μέσα από συνεχή, ελαφριά ψηφιακή επαφή — memes, μηνύματα, μικρές καθημερινές ανταλλαγές. Αντίθετα, ο σύντροφος γίνεται μέρος της offline πραγματικότητας: συγκατοίκηση, λογαριασμοί, ρουτίνα. Αυτός ο διαχωρισμός αλλάζει τη δυναμική.
Ο φόβος της συναισθηματικής εξάρτησης
Πολλοί άνθρωποι γνωρίζουν — συνειδητά ή ασυνείδητα — ότι το να στηρίζεσαι αποκλειστικά στον σύντροφο μπορεί να οδηγήσει σε εξάρτηση. Έτσι, διατηρούν ενεργά ένα ξεχωριστό δίκτυο φίλων.
Η κουλτούρα του multitasking
Οι σχέσεις έχουν γίνει σύνθετες: θέλουμε έναν σύντροφο που να είναι υποστηρικτικός, σταθερός, επιτυχημένος, συναισθηματικά ώριμος, ικανός για επικοινωνία, αλλά και διασκεδαστικός, παθιασμένος, φιλόδοξος. Μέσα σε όλα αυτά, ο ρόλος του «φίλου» συχνά χάνεται ανάμεσα στις πολλαπλές απαιτήσεις.
Τι σημαίνουν όλα αυτά για τις σχέσεις σήμερα;
Το πιο σημαντικό συμπέρασμα της μελέτης δεν είναι ότι τα ζευγάρια δεν είναι φίλοι. Είναι ότι:
- Δεν χρειάζεται ένας άνθρωπος να καλύπτει όλους τους ρόλους.
- Η σχέση μπορεί να είναι δυνατή, τρυφερή και λειτουργική, ακόμη κι αν ο σύντροφος δεν είναι «κολλητός» — αρκεί να υπάρχουν υγιείς φιλικές σχέσεις εκτός του ζευγαριού.
- Στην πραγματικότητα — και αυτό είναι ίσως το πιο ενδιαφέρον εύρημα — όσοι διατηρούν και τις δύο κατηγορίες σχέσεων (έντονο ρομαντικό δεσμό και ισχυρές φιλίες) δείχνουν να έχουν την καλύτερη ψυχική ισορροπία.
Η συναισθηματική ανθεκτικότητα δεν προκύπτει από έναν μοναδικό δεσμό, αλλά από ένα σύνολο υγιών σχέσεων.
